Wlz-clausule: Is deze nog houdbaar vraag KNB zich af?
Aanleiding voor dit artikel is het aanzwengelen van een maatschappelijke discussie is het recente artikel van de KNB: ‘Is de Wlz-clausule nog wel van deze tijd?’ waarin wordt gesteld dat de maatschappelijke houdbaarheid van deze clausule ter discussie staat. De discussie rondom de Wlz-clausule raakt een belangrijk maatschappelijk thema: de betaalbaarheid en toegankelijkheid van langdurige zorg in Nederland. Als onafhankelijk cliëntondersteuner zie ik dagelijks hoe ouderen en hun families worstelen met de financiële en praktische keuzes rondom zorg en wonen. De kernboodschap die ik als cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar wil uitdragen is dat zorg zo lang mogelijk thuis organiseren, met een beetje hulp van het eigen spaargeld, een verstandig, prettige en meestal ook doelmatige keuze kan zijn.
Financiële gevolgen van zorg thuis versus in een instelling
Veel mensen vrezen dat hun spaargeld of overwaarde van hun woning volledig opgaat aan zorgkosten bij opname in een verpleeghuis. Dit heeft geleid tot de populariteit van de Wlz-clausule. Echter, het is belangrijk om te begrijpen dat er verschillende eigen bijdragen zijn, afhankelijk van de situatie:
Minimale eigen bijdrage: Voor mensen die een lage zorgvraag hebben van minder dan 20 uur zorg per maand en thuis ondersteuning ontvangen, bijvoorbeeld via de Wmo, geldt vaak een lage of geen eigen bijdrage. In 2025 bedraagt deze minimale eigen bijdrage €29,20 per maand.
Lage eigen bijdrage (Wlz thuis of eerste vier maanden verpleeghuis): De lage eigen bijdrage voor een verzorgingshuis of verpleeghuis is in 2025 minimaal €205,- en maximaal €1.076,60 per maand. Maakt u gebruik van een modulair pakket thuis (MPT) of Persoonsgebonden Budget (PGB) dan bedraagt de lage eigen bijdrage minimaal €29,20 en maximaal €900,80 per maand. Als iemand zorg vanuit de Wlz ontvangt maar nog thuis woont, of net is opgenomen in een verpleeghuis, geldt een lagere eigen bijdrage. Deze is inkomensafhankelijk maar blijft relatief beperkt.
Hoge eigen bijdrage (Wlz-instelling na vier maanden): Na vier maanden opname in een zorginstelling stijgt de eigen bijdrage aanzienlijk, afhankelijk van het inkomen en vermogen. Op dat moment kunnen financiële keuzes uit het verleden, zoals schenkingen of het inzetten van spaargeld, effect hebben.
Hulp van de overheid bij langer thuis wonen
De overheid stimuleert ouderen om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen en biedt diverse maatregelen en ondersteuning aan. Dit omvat onder andere aanpassingen aan de woning, extra hulp en begeleiding en financiële regelingen. Op de website van de Rijksoverheid (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorg-en-ondersteuning-thuis/hulp-aan-ouderen-om-langer-thuis-te-blijven-wonen) is uitgebreide informatie te vinden over deze mogelijkheden.
Thuis blijven wonen als haalbare optie
Met het kabinetsbeleid dat inzet op zo lang mogelijk thuis wonen en minder verpleeghuisplekken, wordt het steeds belangrijker om een plan te maken voor zorg in de thuissituatie. Dit betekent onder andere:
Het benutten van het spaargeld voor woningaanpassingen en particuliere zorg.
Het verkennen van mantelzorgmogelijkheden en aanvullende ondersteuning.
Het bewust omgaan met vermogensplanning, niet alleen vanuit fiscaal oogpunt, maar ook met het oog op toekomstige zorgbehoeften.
Voorbeelden uit de praktijk
Een veelvoorkomende situatie is een oudere met een eigen woning en wat spaargeld die overweegt om alvast een deel van het vermogen aan de kinderen te schenken. Dit kan slim lijken, maar als diezelfde persoon over vijf jaar intensieve zorg nodig heeft en het eigen vermogen is verdwenen, kan er minder zorg ingekocht worden en zijn de keuzemogelijkheden beperkter.
Steeds vaker maak ik als cliëntondersteuner mee dat mensen er bewust voor kiezen om hun spaargeld aan te wenden om het wat ruimer voor zichzelf te regelen. Dit betekent dat zij investeren in extra hulp of luxe voorzieningen die de kwaliteit van leven verbeteren, zoals huishoudelijke ondersteuning, particuliere zorg of extra comfort in de eigen woning. Dit biedt hen niet alleen meer regie over hun eigen situatie, maar voorkomt ook dat zij sneller afhankelijk worden van reguliere zorginstellingen.
Is Wlz-clausule is nog een vanzelfsprekendheid?
De Wlz-clausule is geen vanzelfsprekendheid meer en het is tijd dat we anders gaan kijken naar de financiering van ouderenzorg. In plaats van primair te focussen op het beperken van de eigen bijdrage, zouden we ouderen moeten aanmoedigen hun middelen strategisch in te zetten om zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven wonen met passende zorg. Dit vraagt om een verandering in denken, waarbij zorg niet langer alleen als een collectieve verantwoordelijkheid wordt gezien, maar ook als een gedeelde inspanning tussen overheid, individu en familie.
Bronnen
KNB: Is de Wlz-clausule nog wel van deze tijd? Beschikbaar op: https://www.knb.nl/notariaat-magazine/2024-04/is-de-wlz-clausule-nog-wel-van-deze-tijd
Rijksoverheid: Hulp aan ouderen om langer thuis te blijven wonen. Beschikbaar op: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorg-en-ondersteuning-thuis/hulp-aan-ouderen-om-langer-thuis-te-blijven-wonen
CAK: Eigen bijdrage langdurige zorg. Beschikbaar op: https://www.hetcak.nl/zelf-regelen/eigen-bijdrage-rekenhulp
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS): Beleidskader ouderenzorg 2025
Janine Budding
Het bericht Wlz-clausule: Is deze nog houdbaar vraag KNB zich af? verscheen eerst op MedicalFacts.nl.
Lees het originele artikel
